Μια τοξική σχέση μπορεί να έχει εμφανή και λιγότερο εμφανή
χαρακτηριστικά. Ποια είναι αυτά που υποκρύπτουν μεγάλο κίνδυνο για τη γυναίκα.
Σε ποιους τύπους συντρόφου αντιστοιχούν.
Η κακοποίηση σε μία σχέση δεν είναι πάντοτε εμφανής, αλλά μπορεί να
εκδηλώνεται με τρόπους που δεν έχουμε καν φανταστεί, αναφέρει μία ελληνίδα
ειδικός. Γι’ αυτό τον λόγο οι τοξικές σχέσεις δεν γίνονται πάντοτε αμέσως
αντιληπτές.
«Ορισμένα σημάδια μιας τοξικής σχέσης, όπως η σωματική κακοποίηση, η
επαναλαμβανόμενη απιστία και η ακατάλληλη σεξουαλική συμπεριφορά, είναι πιο
εμφανή. Άλλα όμως είναι πιο δυσδιάκριτα», λέει η κλινική ψυχολόγος Βίκυ
Δασκαλάκη. Όπως εξηγεί, κακοποιητική συμπεριφορά από τον σύντροφο είναι αυτή η
οποία:
Δεν συνάδει με σεβασμό
Είναι ανέντιμη
Προσπαθεί να ελέγξει τη γυναίκα
Τη μειώνει συνεχώς
«Με τέτοιες συμπεριφορές η ψυχική υγεία μπορεί να κλονιστεί, ενώ
κινδυνεύει ακόμα και η ζωή της γυναίκας», προειδοποιεί η κυρία Δασκαλάκη.
Υπάρχουν επίσης καταχρηστικές συμπεριφορές, οι οποίες καθιστούν τοξική
μια σχέση. «Μία σχέση δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει κατάχρηση για να θεωρείται
τοξική, αλλά όλες οι καταχρηστικές σχέσεις είναι τοξικές», διευκρινίζει. «Η
κατάχρηση μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένων
συναισθηματικών, λεκτικών, οικονομικών, σεξουαλικών και σωματικών. Τα σημάδια
μιας καταχρηστικής σχέσης μπορεί να εμφανιστούν με σωματική ή σεξουαλική βία,
εξευτελισμό ή απειλές».
Εάν αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε είδος κακοποίησης, πρέπει να
συνειδητοποιήσετε ότι κανείς δεν αξίζει να ζει έτσι και να αναζητήσετε άμεσα
υποστήριξη, συνιστά.
Ποιοι τύποι ανδρών, όμως, έχουν κτητικές και ελεγχόμενες συμπεριφορές,
επομένως αποτελούν δυνητικά επικίνδυνους συντρόφους; Η κυρία Δασκαλάκη
παραθέτει τους επτά κυριότερους και τα χαρακτηριστικά τους.
Ο μαμάκιας
Είναι ο άνδρας που μονίμως έχει εξαρτήσεις. Η ρίζα του προβλήματος
βρίσκεται στη σχέση που (δεν) είχε με τον πατέρα του, αλλά η συνέπεια είναι η
προσκόλληση στη μητέρα του.
Όπως εξηγεί η κυρία Δασκαλάκη, οι σχέσεις πατέρα και γιου είναι δύσκολες.
Είναι εξίσου φορτωμένες με προσδοκίες και φόβους όπως οι σχέσεις μητέρας-κόρης.
«Ένας γιος κατά κανόνα ειδωλοποιεί τον πατέρα του και επιθυμεί να είναι ο
«δικός του» άνθρωπος», λέει. «Υπάρχει μια μυθολογία γύρω από τον
μπαμπά-Σούπερμαν, τον οποίο αγκαλιάζουν τα μικρά παιδιά. Είναι ο μεγαλύτερος, ο
ισχυρότερος φροντιστής στη ζωή τους. Η δυσκολία να αναπτύξει ένα αγόρι στενή
ψυχοσυναισθηματική και ποιοτική σχέση με τον πατέρα του, τον ωθεί σε
προσκόλληση στη μητέρα του».
Κάθε μορφή εξάρτησης που θα αναπτύξει αυτός ο άνδρας βασίζεται στο
πρωταρχικό μοντέλο εξάρτησης μητέρα-γιου. Στην ενήλικη ζωή, όμως, η εξάρτηση
τείνει να έχει καταστροφικές συνέπειες (π.χ. τζόγος, αλκοόλ, άλλες ουσίες κλπ).
Ο ζηλιάρης
Ο ζηλιάρης άνδρας ελέγχει διαρκώς τις δημοσιεύσεις της συντρόφου του στα
social media. Ελέγχει τα σχόλια που κάνει, τα like που πατά. Καυγαδίζει μαζί
της εάν έχει κάνει like σε άτομο αρσενικού φύλου ή αν έχει αναρτήσει φωτογραφία
την οποία ο ίδιος δεν εγκρίνει.
Επιπλέον, όταν βρίσκεται μαζί της, έχει μονίμως τα μάτια του καρφωμένα
πάνω της, για να ελέγχει ακόμα και που κοιτάζει. Έχει επίσης την απαίτηση να
του απαντά αμέσως μόλις την πάρει τηλέφωνο ή της στείλει μήνυμα.
Όλες αυτές οι συμπεριφορές υποδηλώνουν έναν άνδρα με πολύ χαμηλή
αυτοεκτίμηση και ενδεχομένως νευρωτισμό. Η αυτοεκτίμηση έχει τα πρώιμα στάδια
εξέλιξής της στην παιδική ηλικία. Οι συμπεριφορές που προαναφέρθηκαν
δημιουργούν συναισθηματική αστάθεια και άγχος. Όταν, λοιπόν, δύο γονείς
τσακώνονται συνεχώς λόγω ζήλειας μπροστά στα παιδιά τους, εγγράφουν τον
λανθασμένο αυτό κώδικα στον εγκέφαλο των παιδιών τους.
Εάν είστε σε μία σχέση όπου ο σύντροφός σας είναι ζηλιάρης, πρέπει να
ενημερώσετε γρήγορα κάποιο οικείο σας πρόσωπο για την κατάσταση, συνιστά η
κυρία Δασκαλάκη.
Ο αποπνικτικός
Ο πνιγηρός άνδρας δεν αφήνει τη σύντροφό του λεπτό σε ησυχία. Αναζητά
διαρκώς ευκαιρία για να ελέγχει που βρίσκεται, ακόμα κι όταν εκείνη βρίσκεται
μόνη της π.χ. σε ένα spa.
Επιπλέον, την κατακλύζει με φιλοφρονήσεις, επιδιώκοντας να αποσπά συνεχώς
πολύτιμες πληροφορίες για τις μύχιες σκέψεις της. Δείχνει να την έχει
θεοποιήσει. Πίσω από αυτές τις
συμπεριφορές, όμως, κρύβεται αίσθημα ανασφάλειας και κτητικότητας. Ο άνδρας
αυτός δεν θα αργήσει να αποκαλύψει τον αληθινό του εαυτό.
Η κυρία Δασκαλάκη συνιστά να διακόψετε αμέσως οποιαδήποτε σχέση και
επικοινωνία μαζί του.
Ο άνδρας «βαμπίρ»
Ο άνδρας αυτός αποξενώνει συστηματικά τη σύντροφό του από τον κοινωνικό
της περίγυρο. Την απομονώνει και δεν την
αφήνει να πάρει ανάσα. Την έχει υπό τον πλήρη έλεγχο του, επαναλαμβάνοντας πολύ
συχνά το κλισέ «εγώ κάνω κουμάντο εδώ…».
Η γυναίκα που βρίσκεται σε αυτή τη σχέση, δεν έχει περιθώρια επιλογής. Ο
άνδρας παίρνει όλες τις αποφάσεις, σχεδόν για όλα όσα την αφορούν. Ακόμα και
στα ψώνια στο σούπερ μάρκετ κάνει επίδειξη δύναμης, διαλέγοντας π.χ. ποιος θα
βάλει ποια αγαθά στο καλάθι και για ποια χρήση. Αν εξ άλλου θελήσει η γυναίκα
να δει τις φίλες της, βρίσκει δικαιολογίες για να την αποτρέψει.
Επακόλουθο αυτής της συμπεριφοράς είναι να βρίσκεται η γυναίκα σε μία
σχέση αβέβαιη, γεμάτη κενά και τελικά να χάνει την επαφή με τον εαυτό της και
τις πραγματικές ανάγκες της.
Αν αυτή είναι η περίπτωσή σας, πρέπει επειγόντως να ζητήσετε βοήθεια από
κάποιον ειδικό στην ψυχική υγεία, επισημαίνει η κυρία Δασκαλάκη.
Ο «παλαιάς κοπής» άνδρας
Οι άνδρες αυτοί παρουσιάζονται ως «παραδοσιακοί» και «παλαιάς σχολής».
Πολλές γυναίκες μάλιστα ελκύονται από αυτό το προφίλ, διότι νομίζουν ότι θα
ικανοποιούν κάθε τους επιθυμία και θα τους προσφέρουν προστασία.
Σε βάθος χρόνου, όμως, και αυτή η σχέση είναι δυσλειτουργική. Ο απώτερος
στόχος αυτού του άνδρα είναι να μην επιτρέψει στη σύντροφό του να εργαστεί. Το
πρόσχημα είναι «ποιος θα φροντίσει τα παιδιά». Στο σπίτι δεν θα βοηθά καθόλου,
διότι «αυτά είναι γυναικείες δουλειές». Η γνώμη του, εξ άλλου, θα είναι πάντοτε
ανώτερη από της συντρόφου του διότι «εσύ είσαι γυναίκα».
Σε περίπτωση που η γυναίκα μπει στη διαδικασία να προωθήσει την
επιχειρηματολογία της εναντίον όλων αυτών, δεν αποκλείεται να προκαλέσει σε
ανύποπτο χρόνο τον θυμό του συντρόφου της. Υπάρχει επίσης κίνδυνος εκείνος να
παραφερθεί.
Ο άνδρας αυτός υποχωρεί μόνο όταν δει ότι η σύντροφός του παραιτείται από
τις θέσεις της. Εάν εκείνη επιμείνει, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί, με
τραγικές συνέπειες, όπως είδαμε και σε πρόσφατα περιστατικά, προειδοποιεί η
κυρία Δασκαλάκη.
Ο αλαζόνας
Ο αλαζόνας είναι ένας άνδρας ο οποίος δίνει υπερβολική έμφαση σε ζητήματα
εμφάνισης και γενικά οτιδήποτε θεωρείται επιφανειακό. Μπορεί λ.χ. να έχει γι’
αυτόν μείζονα σημασία το πώς θα παραμείνει το πουκάμισό του ατσαλάκωτο ακόμα
και τις ημέρες με τον χειρότερο καύσωνα!
Η τάση αυτή κρύβει κάτι πολύ βαθύτερο, εσωτερικό και σοβαρό από μια απλή
επιθυμία να είναι πάντοτε «καθώς πρέπει».
Ο άνδρας αυτός πιστεύει ότι είναι ο καλύτερος απ’ όλους (επομένως και από
τη σύντροφό του). Στη σχέση του συμπεριφέρεται υποτιμητικά όταν η γυναίκα δεν
συμφωνεί μαζί του. Δεν παραδέχεται επίσης ποτέ ότι έκανε λάθος.
Βαθιά μέσα του νοιώθει διαρκώς ελλιπής δίπλα στη γυναίκα, «μειωμένος» από
τη θηλυκή της εμφάνιση, αδικημένος όσον αφορά στο φύλο του και την ταυτότητά
του. Γι’ αυτό τον λόγο θα διεκδικήσει με οποιοδήποτε κόστος την αυτοπροβολή του
στο κοινωνικό του περίγυρο, αλλά και στη σύντροφό του.
Η κυρία Δασκαλάκη τονίζει πως δεν υπάρχει περίπτωση να ζήσει μια γυναίκα
ήρεμα με αυτόν τον άντρα. Επομένως και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να
απομακρυνθεί από αυτόν όσο είναι καιρός.
Ο τσιγκούνης
Όταν ο άνδρας είναι οικονόμος και κάνει λογικά έξοδα, η συμπεριφορά του
είναι υγιής και υπάρχει ισορροπία στη σχέση. Όταν όμως η γυναίκα βλέπει ακραίες
συμπεριφορές με τα οικονομικά του ζευγαριού, τότε κάτι δεν πάει καλά στη σχέση.
Ο τσιγκούνης άνδρας μιλάει συνεχώς για «περικοπές στις περιττές ανάγκες».
Δεν θέλει να πηγαίνει διακοπές σε ξενοδοχεία, αναρωτιέται γιατί να βγείτε για
φαγητό αφού μπορείτε να φάτε στο σπίτι και αναζητά διαρκώς την οικονομικότερη
λύση για ό,τι θέλετε να κάνετε. Κλασική επωδός είναι επίσης το «δεν είμαι σε
διάθεση για αλλαγές φέτος, για δώρα, για γιορτές, για ταξίδια». Κλασικό σχόλιο
είναι επίσης το «ας βολευτούμε τώρα, αποταμιεύω για το μέλλον».
«Όλα αυτά είναι καμπανάκι ότι δεν προτίθεται να δώσει τίποτα, ούτε σε
οικονομικό αλλά ούτε και σε συναισθηματικό επίπεδο», εξηγεί η κυρία Δασκαλάκη.
«Άλλωστε η ψυχολογική πρόθεση είναι αλληλένδετη με την κατανάλωση». Τα στεγανά
που θέτει αυτός ο άνδρας δημιουργούν σύντομα εκνευρισμό στη σύντροφό του, ο
οποίος «στοιχειώνει το μυαλό της», προσθέτει παραστατικά.
«Ο συμβιβασμός με το μέτριο δεν μπορεί να απαλύνει τον ψυχικό πόνο από το
αίσθημα έλλειψης. Είναι ξεκάθαρο ότι ο άνδρας αυτός δεν νοιάζεται να προσφέρει
κάτι στη σύντροφό του, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης που είναι μαζί της. Η ρήξη θα
επέλθει, ίσως και με αποτρόπαιο κάποιες φορές τρόπο. Οπότε απομακρυνθείτε
εγκαίρως», καταλήγει η κ. Δασκαλάκη.
Φωτογραφία: iStock
Πηγή: iatropedia.gr
Δημοσίευση σχολίου