Η υπερβολική κατανάλωση
ζάχαρης μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση και την ανάπτυξη βλαβών στο δέρμα,
σύμφωνα με ολοένα περισσότερες κλινικές μελέτες.
Αν και τα ευρήματα των
έως τώρα μελετών δεν είναι ακόμα οριστικά, είναι αρκετά πειστικά ώστε πολλοί
ειδικοί συνιστούν πλέον τον περιορισμό της ζάχαρης ως ένα από τα σημαντικά
μέτρα για νεανικό, υγιές δέρμα. Πώς μπορεί όμως η ζάχαρη να γερνάει πρόωρα το δέρμα;
Οι πιθανοί μηχανισμοί
είναι αρκετοί, αλλά οι περισσότεροι σχετίζονται με τη γλυκόζη αίματος (το
«ζάχαρο», όπως κοινώς αποκαλείται) και με τη φλεγμονή στο σώμα. Ο
δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ, εξηγεί τι μπορεί
να συμβεί.
Αυξάνει τη
γλυκόζη αίματος (σάκχαρο)
«Πολλές από τις γνώσεις
μας για τη συσχέτιση της ζάχαρης με το δέρμα προέρχονται από έρευνες που έχουν
γίνει για τον σακχαρώδη διαβήτη», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης. «Οι έρευνες έχουν
δείξει ότι η περίσσεια γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα μπορεί να προκαλέσει
σημαντικά δερματολογικά προβλήματα, όπως ρυτίδες, καφέ κηλίδες, κιτρίνισμα και
σακούλιασμα».
Η γλυκόζη αίματος
αυξάνεται όταν καταναλώνουμε υδατάνθρακες, ιδιαίτερα απλούς υδατάνθρακες.
Μερικά από τα τρόφιμα με πολλούς απλούς υδατάνθρακες είναι:
Η ζάχαρη, καθώς και τα
τρόφιμα και τα ροφήματα που την περιέχουν
Το λευκό ψωμί
Τα λευκά ζυμαρικά
Τα επεξεργασμένα (χωρίς
πολλές φυτικές ίνες) δημητριακά πρωινού
Οι πατάτες
Τα τρόφιμα αυτά έχουν
και υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Αυτό σημαίνει πως όταν τα καταναλώνουμε όχι μόνο
αυξάνουν σημαντικά τη γλυκόζη αίματος, αλλά και απότομα.
Καταστρέφει τις ίνες
κολλαγόνου και ελαστίνης
Μελέτες έχουν δείξει
ότι τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως η ζάχαρη, αυξάνουν την διάσπαση
των ινών του κολλαγόνου και της ελαστίνης με έναν μηχανισμό που λέγεται
γλυκοζυλίωση. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλουν στη γήρανση του δέρματος.
Η γλυκοζυλίωση είναι η
διαδικασία που ευθύνεται για πολλές από τις επιπλοκές στον σακχαρώδη διαβήτη.
Εμπλέκεται όμως και στη γήρανση. Κατ’ αυτήν προσκολλώνται τα σάκχαρα στις
πρωτεΐνες ή τα λιπίδια, δημιουργώντας τα λεγόμενα τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης
(AGEs).
Σύμφωνα με μελέτη που
είχε δημοσιευτεί στην ιατρική επιθεώρηση British Journal of Dermatology, οι
συνέπειες της γλυκοζυλίωσης αρχίζουν να γίνονται εμφανείς στις γυναίκες στην
ηλικία των 35 ετών.
«Το γερασμένο δέρμα
έχει υποστεί τις περισσότερες αλλαγές στο χόριο, τη στοιβάδα του που βρίσκεται
κάτω από την επιδερμίδα», λέει ο κ. Μιχελάκης. «Το χόριο αποτελείται κυρίως από
ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης. Και τα δύο είναι πρωτεΐνες που διατηρούν το
δέρμα σφιχτό και ελαστικό και είναι υπεύθυνες για την νεανική όψη του. Κατά τη
γλυκοζυλίωση, η περίσσεια γλυκόζης ενώνεται με το κολλαγόνο και την ελαστίνη.
Τα AGEs που παράγονται καθιστούν τις ίνες τους δύσκαμπτες, ξηρές και
εύθραυστες. Έτσι το δέρμα αποκτά γερασμένη όψη, καθώς αναπτύσσει λεπτές
γραμμές, ρυτίδες και χαλάρωση».
Μελέτες έχουν δείξει
πως όσο περισσότερη ζάχαρη και γλυκά τρώει ένας άνθρωπος:
Τόσο περισσότερα AGEs
αναπτύσσονται στον οργανισμό του
Τόσο περισσότερες
βλάβες υφίστανται οι ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης
Αλλάζει την ισορροπία
του κολλαγόνου
Η πλούσια σε ζάχαρη
διατροφή μπορεί επίσης να αλλάξει την ισορροπία ανάμεσα στους διάφορους τύπους
κολλαγόνου που περιέχει το δέρμα μας. Οι τύποι αυτοί είναι πολλοί, αλλά τρεις
είναι οι κυριότεροι:
Ο τύπος Ι
Ο τύπος ΙΙ
Ο τύπος ΙΙΙ
Ο τύπος Ι
αντιπροσωπεύει πάνω από το 90% του κολλαγόνου στο σώμα μας, αλλά είναι ο πιο
αδύναμος. Ο τύπος ΙΙΙ είναι πολύ λιγότερος, αλλά και ο πιο ισχυρός. Η
γλυκοζυλίωση καταστρέφει κυρίως τον τύπο ΙΙΙ. Αυτό έχει ως συνέπεια να υπονομεύεται η δύναμη και η
σταθερότητα του δέρματος.
Αδρανοποιεί τα φυσικά
αντιοξειδωτικά
Η πολλή ζάχαρη και τα
AGEs που παράγει, έχουν και άλλη συνέπεια. Αδρανοποιούν τα φυσικά
αντιοξειδωτικά ένζυμα του δέρματος, με συνέπεια να το αφήνουν ευάλωτο στις
επιθέσεις από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου.
Οι ελεύθερες ρίζες
είναι ένα είδος πολύ δραστικών μορίων τα οποία προκαλούν βλάβες στα κύτταρα.
Παράγονται όταν ο οργανισμός εκτίθεται σε παράγοντες, όπως:
Η ατμοσφαιρική ρύπανση
Η υπεριώδης ακτινοβολία
του ηλίου
Αν δεν τις
εξουδετερώσει ο οργανισμός, οι ελεύθερες ρίζες συμβάλλουν στην πρόωρη γήρανση
του δέρματος. Παίζουν επίσης ρόλο στην ανάπτυξη πολλών ασθενειών, ακόμα και του
καρκίνου.
Προκαλεί
φλεγμονή
Οι πιθανές επιπτώσεις
που έχει η ζάχαρη στην εμφάνιση του δέρματος δεν τελειώνουν εδώ. Η ζάχαρη είναι
επίσης μία τροφή που διεγείρει τη φλεγμονή στον οργανισμό.
Μελέτη που είχε
δημοσιευθεί το 2011, π.χ., είχε δείξει ότι ένα ή δύο κουτάκια αναψυκτικό με
ζάχαρη την ημέρα είναι αρκετά για να αυξηθούν τα επίπεδα της C-αντιδρώσας
πρωτεΐνης (CRP). Η CRP είναι ένας από τους κύριους δείκτες φλεγμονής του
οργανισμού.
Τη φλεγμονή διεγείρει
όμως και η αύξηση στην παραγωγή της ινσουλίνης. Η ινσουλίνη αυξάνεται για να
διασπαστεί η περίσσεια γλυκόζης που προκαλείται όταν τρώμε πολλή ζάχαρη. Με
άλλα λόγια, τα ίδια τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη που αυξάνουν τη γλυκόζη
αίματος και τη γλυκοζυλίωση, αυξάνουν και τη φλεγμονή στο σώμα.
Η φλεγμονή όμως παίζει
σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ακμής και των εξάρσεών της. Μπορεί επίσης να επιδεινώσει άλλες
δερματοπάθειες, όπως η ροδόχρους ακμή, το έκζεμα και η ψωρίαση. Αυτός είναι ένα
από τους λόγους για τους οποίους συνιστάται στους πάσχοντες από αυτά τα
νοσήματα να περιορίζουν όσο το δυνατόν περισσότερο την ζάχαρη στη διατροφή τους.
Τι να κάνετε
Τα καλά νέα είναι ότι
με την ακολούθηση μιας υγιεινής διατροφής μπορεί να διασωθεί η εμφάνιση του
δέρματος. Αρκεί ο κορμός της να είναι μη επεξεργασμένοι υδατάνθρακες (π.χ. από
φρούτα, προϊόντα ολικής άλεσης) και σποραδικά να τρώτε ζάχαρη και γλυκά.
«Το κλειδί είναι το
μέτρο», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Αν ο κορμός της διατροφής είναι φυτικής
προελεύσεως τρόφιμα (ολόκληρα φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηροί καρποί κ.λπ.),
ψάρια και πουλερικά, η νεανική όψη του δέρματος μπορεί να διαφυλαχτεί έως ένα
βαθμό. Αν όμως κάποιος πίνει καθημερινά πολλούς καφέδες και άλλα ροφήματα με
ζάχαρη και τρώει γλυκά, πιθανότατα θα υπάρξουν τελικά εμφανείς συνέπειες».
Δημοσίευση σχολίου